Một số đông bạn trai ngày xưa và ngày nay cũng có một thiểu số vấn đề lòng mình rung động yêu đương với bao nhiêu mộng vàng, nhưng họ chờ sự quyết định tối hậu của cha mẹ. Trong mùa giao cảm của thứ tình nầy bạn trai thấy tâm hồn họ nhẹ nhõm. Qua buổi tiền thanh niên rồi, bạn trai hay mắc tật hơi buồn cười nầy là vẫn ưa sự hợp lý song hễ hở môi là không lý luận mà lý sự.
Trong giới trung học sinh và sinh viên có không ít kẻ có lối chơi kỳ cục, phản nhân cách là hay thoi đá vào những chỗ kín của bạn thân mình rồi cười giỡn. Họ vẽ trong trí hình ảnh tuyệt vời khả ái của người bạn trăn năm mai hậu. Thấy không con yêu dấu của mẹ, có một mệnh lệnh cao cả từ thiên đình ủy thác cho nhân loại.
Các mộng tưởng tốt đẹp về ngày mai có lúc tâm hồn họ sung sướng quay cuồng. Gặp một bạn trai, khôi ngô, lịch thiệp, xử với họ bằng tâm tình tế nhị. Nhưng trong khi họ bắt đầu đi sống xa gia đình như vậy họ tha thiết muốn người bạn trăm năm sống đóng trụ ở gia đình và tạo ở đó một nguồn an ủi cho họ.
Mà mộng của họ không phải chỉ thứ mộng buồn rầu như gió thu làm tê tái lòng mà thôi đâu. Thưa bạn, các nhận xét nầy về hai ái tình nam nữ, ta có thể nói bạn trai đa tình không thua bạn gái. Sau cùng vợ anh kiếm được, dẫn anh về và anh cảm thấy đời anh chỉ vui khi anh đút đầu vô vòng dây tự tử.
Điều nầy không oan cho họ chút nào cả. Phải nhận chân giá trị mình. Đọc sách Tây Đông, người ta hễ nói tới ghen, thì nghĩ đến Hermione trong Andromaque, Hoạn Thư trong truyện Kiều.
Mấy tiếng ấy, thưa bạn, có thể đặt vào đại đa số đầu lưỡi đ àn ông trước thái độ mai sầu liễu ủ ăn năn khóc lóc của đàn bà. Nếu biết được tâm lý con người thì nhà giáo dục cứ bình tĩnh và cho đó là tự nhiên. Nếu họ là một công giáo dân, vai trò của họ còn đại hệ nữa.
Người ta nói không có bài học nào bằng bài học kinh nghiệm. Giáo dục nhất là tính giáo dục một khoa học tối tế nhị, là công việc truyền cảm, xây dựng từng tâm hồn. Bạn hãy nói cho tôi biết bạn thường giao du với ai rồi tôi sẽ cho bạn biết bạn là người thế nào, mấy câu ấy của óc khôn Đông, Tây vì nghe thường quá cho ta là không quan hệ.
Nhiều công việc gấp rút họ làm cách thẫn thờ, lờ đờ tựa nước ương. Cha nói cùng mẹ những lời âu yếm, mẹ có những cử chỉ tỏ tình nồng thắm với cha: tất cả họ cho là cha hú hí hay mẹ cút hà giỡn với họ. Hôm qua đời họ là mùa hoa nở đầy vô tư lự.
Tình tâm giao lý tưởng là một kho vàng mà cho đặng giữ phải dùng nhân đức, chớ không bằng những bộc lộ tình cảm, có màu sắc nhục dục. Kỳ thực là thứ triết lý nhân sinh của bạn trai, hoặc bộc lộ, hoặc ngấm ngầm. Họ đang ăn mà nghe thứ thư nầy, thì lu láo cho rồi bữa để đọc.
Lúc bị tình ghen ám ảnh, nên dùng trí tuệ trầm nghĩ điều thiệt hơn, dùng ý chí trấn tĩnh tâm hồn để sau cùng tìm lối thoát sáng suốt, bảo đảm được hạnh phúc gia đình. Nên gặp những linh mục, bày tỏ nỗi lòng và xin các vị giúp cho con đường sáng. Có nhiều bà vợ thiên hạ cho là tầm thường hay xấu xí mà ông chồng cho là đẹp trần ai có một.