Đối với chúng ta, thế giới có vẻ là phản ảnh của tâm trí vị ngã. Chỉ có cái tốt ở mức độ cao hơn – nó bao hàm cả “cái xấu” nữa. Có quá khứ bên trong bạn.
Bất kể là tiếng còi ô tô, người thô lỗ, nạn lụt, địa chấn, hay mất mát toàn bộ gia sản, thì cơ chế phản kháng cũng chẳng khác gì nhau. Để tự vệ chống lại đòn tấn công của cái quầng chứa nhóm đau khổ bên phía người nữ, mà anh ta xem là không có lý do chính đáng, anh ta thậm chí sẽ bám sâu hơn nữa vào các định kiến của mình khi anh ra bào chữa, tự vệ hay phản công. Thoạt đầu, bạn có thể chỉ thoáng thấy nó thôi, nhưng nhờ đó bạn sẽ bắt đầu nhận ra mình không chỉ đơn thuần là một mảnh vụn vô nghĩa trong một vũ trụ lạ lẫm, dật dờ trong thoáng chốc giữa sinh và tử, lãnh thọ một vài khoái lạc ngắn ngủi để rồi phải chịu khổ đau và sau cùng bị tan biến đi.
Nói như vậy không có nghĩa là bạn không quan hệ sâu sắc với người khác hay với người bạn đời. Sợ hãi xuất hiện dưới nhiều dạng như băn khoăn, lo nghĩ, tức giận, bồn chồn, căng thẳng, khiếp hãi, ám ảnh sợ hãi (phobia), và vân vân. Mặc dù trước đây bạn lưu trú trong thời gian và chỉ thỉnh thoảng ghé vào cái Bây giờ, thì nay bạn hãy lưu trú cái Bây giờ và chỉ thảng hoặc mới ghé mắt vào quá khứ và tương lai khi cần để giải quyết các khía cạnh thực tiễn trong hoàn cảnh sống của bạn.
Bạn biết rõ nơi mình muốn đến, nhưng bạn trân trọng và dành sự chú ý toàn triệt vào bước thực hiện ở khoảnh khắc hiện tại. Nó diễn ra như thể đau khổ trở thành nhiên liệu để thắp lên ngọn lửa ý thức, rồi sau đó càng cháy rực rỡ hơn. Bạn đã tiến vào cái Bây giờ và do đó cảm nhận cội cây một cách trực tiếp không qua bức màn tâm trí.
Điều đó không thể thực hiện được. Sau đó, hãy xem xét đến các đặc điểm của hoàn cảnh sống. Hãy xét xem liệu bạn có thể bắt gặp mình đang oán trách, bằng lời lẽ hay trong ý nghĩ, về một tình huống bạn đang rơi vào, về những gì người khaác làm hay nói, về bối cảnh chung quanh, về hoàn cảnh sống của bạn, thậm chí về thời tiết mưa nắng hay không.
Hãy tiến sâu vào nó. Trong khi đó, tâm trí bị qui định vẫn đang điều động cuộc đời bạn. Cho nên, trước khi bạn ổn định vững chắc trong trạng thái hiện trú, tức là trước khi bạn tỉnh thức hoàn toàn, bạn xê dịch tới lui trong một thời gian giữa trạng thái ý thức tỏ ngộ và trạng thái ý thức mê muội, giữa trạng thái hiện trú và trạng thái đồng hoá với tâm trí.
Có một số tình huống trong đó sự vâng phục dường như trái tự nhiên và phi nhân. Ở bình diện sâu thẳm, nếu bạn tin tưởng vào sự phân biệt và đấu tranh sinh tồn, bạn sẽ thấy rằng niềm tin ấy được phản chiếu ra chung quanh bạn và các nhận định của bạn đều bị chi phối bởi sự sợ hãi. Phải, những tình cảm tiêu cực tái xuất hiện nhiều lần đôi khi quả là có chứa đựng một thông điệp nào đó, giống như các căn bệnh thường là điềm báo cho tình trạng bất ổn chẳng hạn.
Chức năng “hữu ích” duy nhất của tiêu cực là tăng cường tự ngã, và đó là lý do giải thích tại so tự ngã yêu thích tiêu cực. Chỉ cảm nhận trơn thôi. ở bình diện tình cảm sâu sắc, giờ đây bạn nhận biết không chỉ tính bất diệt của riêng bạn, mà thông qua đó bạn cũng nhận biết được tính bất diệt của mọi tạo vật khác.
Nó buộc người ta phải học hỏi quá khứ để khỏi phải lặp lại cùng một sai lầm hết lần này đến lần khác. Dĩ nhiên, đối với mặt tiêu cực của một mối quan hệ người ta dễ dàng nhận thấy sự bất ổn hơn khi gặng phải mặt tích cực của nó. Tôi đang nói đến việc buông bỏ toàn bộ trường năng lượng tâm trí – xúc cảm bên trong bạn vốn luôn luôn đấu tranh giành lấy quyền lực.
Thực ra, bạn có thể đã trải nghiệm nó nhiều lần mà không biết và cũng không nhận thức được tầm quan trọng của nó. Chỉ riêng sự tĩnh lặng bên trong bạn mới cảm nhận được sự tĩnh mịch bên ngoài. Khi khoảnh khắc này xảy ra thì Bản thể hiện tiền của bạn, vốn thường vùi sâu bên dưới tâm trí, hiển lộ ra; và chính nó làm cho sự giao tiếp, sự thông đạt chân thật khả dĩ hiện hành.